Tướng quân Trần Quang Triều

  Trần Quang Triều (12871325) còn có tên là Trần Nguyên Đào, biệt hiệu là Cúc Đường Chủ nhân và Vô Sơn Ông. Ông là nhà chính trị, nhà thơ và là quan nhà Trần trong lịch sử Việt Nam, đồng thời cũng là một cư sĩ Phật giáo mộ đạo. Ông thuộc dòng dõi tôn thất Hoàng gia Đại Việt thời Trần. Tại di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Đền Cửa Ông, ông được phối thờ trong hậu cung cùng với gia thất nhà Trần và các tướng lĩnh cùng thời.

     Nguyên quán Trần Quang Triều ở hương Tức Mặc, phủ Thiên Trường (nay thuộc tỉnh Nam Định). Ông là con trai cả của Đức Ông Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng, cháu nội Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, và là anh vợ vua Trần Anh Tông, vì thuộc dòng dõi quý tộc nên ông được biệt đãi. Tháng 4 (âm lịch) năm 1301, khi mới 14 tuổi, ông được vua Trần Anh Tông phong tước Văn Huệ vương, và sau đó được làm quan tại triều. Ông từng làm đến chức Nhập nội kiểm Tư đồ (tể tướng) thời vua Trần Minh Tông.

Ông là người văn võ toàn tài, nhưng không ham phú quý. Năm 1321, dưới triều vua Trần Minh Tông, Trần Quang Triều được triệu ra gánh vác việc nước. Khi vợ ông là Thượng Trân công chúa qua đời, ông về tu  ở Bích Động am, thuộc huyện Đông Triều và lập ra Bích Động thi xã để cùng xướng họa với các bạn thơ như Nguyễn SưởngNguyễn Trung NgạnNguyễn ỨcTự Lạc tiên sinh… (Bích Động thi xã là tên một hội thơ do Trần Quang Triều làm chủ soái. Đây là một trong những hội thơ sớm nhất của nền thi ca phong kiến Việt Nam), Ông mất vào tháng 8 âm lịch năm Khang Thái thứ 2 (1325).

Căn cứ bài thơ “Tống Cúc Đường chủ nhân chinh Thích Na” (Tiễn Cúc Đường chủ nhân đi đánh Thích Na) của Nguyễn Ức, thì khi đang chức, Tư đồ Trần Quang Triều đã từng cầm quân đi đánh Thích Na (Thích Na chưa rõ là địa danh hay là tên đội quân, tạm hiểu là giặc tại vùng động Na Sơn, Thanh Hoá (chân Núi Nưa, xã Xuân Du, huyện Như Thành, Thanh Hoá ngày nay).